Infoavond "Gehoorschade bij jongeren"
door Karolien Mulders
- donderdag 13 oktober 2011, College O.-L.-V.-ten-Doorn Eeklo -

Keiharde muziek in de auto. De iPod of MP3 speler gaat overal mee zodat je op elk moment naar muziek kan luisteren. Fuiven en discotheken waar het volume van de muziek het gebouw doet daveren. Muziekfestivals die elkaar overtreffen om de luidste te zijn want luider is beter? Kan je die nog veilig bezoeken zonder oordopjes? De overheid treft maatregelen, normen, wetten en regels, sensibiliseren. En wat met het “echte” lawaai op de werkplek, van de industrie, door vliegtuigen? Hoe zit het daar mee? Volgens de statistieken hebben meer en meer jongeren last van gehoorschade. Is dit de generatie gehoorschade?
Hoe zit het nu juist met gehoorschade? Wat zijn de feiten, wat is fictie? Dat was het boeiend onderwerp voor deze infoavond die plaats vond op donderdag 13 oktober 2011 in het College O.-L.-V.-ten-Doorn te Eeklo.

Onthaal. Verwelkoming door Saar

De deuren gingen open om 19u30 waarbij je al meteen de kans kreeg om aan de stand van de Provincie Oost-Vlaanderen te ontdekken welke initiatieven van de provincie er zijn om de bevolking te sensibiliseren over de gevaren van gehoorschade (zie verder).

Saar Decoutere, provinciaal coördinator van de VCOV, verwelkomt iedereen en vertelt wat er op het programma staat voor deze infoavond:

• De voordracht door Karolien Mulders, audioloog bij HearingCoach gevolgd door vragen uit het publiek

• Martine Colpaert laat ons kennismaking met de initiatieven van de Provincie Oost-Vlaanderen rond jongeren en gehoorschade

• Pauze met een gratis drankje aangeboden door de ouderraad College O.-L.-V.-ten-Doorn

• Een optreden en getuigenis van Deven en Bob van Jerusalem Syndrome

Karolien Mulders aan het woord

Karolien Mulders begon de voordracht met te vertellen dat vroeger gehoorschade meestal veroorzaakt werd op de werkplek. Bijvoorbeeld een schrijnwerker die de hele dag blootgesteld was aan het hevige lawaai van de machines waar hij mee werkte. Tegenwoordig wordt gehoorschade vaak veroorzaakt door activiteiten tijdens de vrije tijd zoals naar fuiven en concerten gaan, de bioscoop, het langdurig gebruik van iPod of MP3 speler.
Ook in de bedrijfswereld is dit nog altijd een probleem ondanks de vele campagnes die er al geweest zijn.

Gehoorschade is onomkeerbaar – genezen is niet mogelijk. Er wordt gezocht naar oplossingen om gehoorschade te herstellen maar dit zijn voorlopig niet meer dan hulpmiddelen zoals een hoorapparaat. Daarom is preventie zo belangrijk.

Lawaai wordt geassocieerd met een vervelend geluid maar kan ook luide muziek zijn of het geluid tijdens een bioscoopbezoek. Muziek is blijkbaar onmisbaar geworden. Er zijn allerlei gadgets voor groot en klein – bijvoorbeeld een iPod of iTod voor peuters - die er voor zorgen dat er altijd en overal muziek kan beluisterd worden. We gunnen onze oren geen rust meer.

Statistieken wijzen uit dat er in elk leeftijdscategorie meer en meer gevallen van gehoorproblemen zijn. Enkele cijfers:
• Gehoorverlies is ondertussen het 3e belangrijkste gezondheidsprobleem geworden.
• 10% van de bevolking heeft te maken met gehoorproblemen.
• 71% van de jongeren is zich bewust van de risico's maar neemt geen maatregelen om hun gehoor te beschermen.
Gehoorschade ontstaat door te lange blootstelling aan lawaai (geluid) van een te hoog geluidsniveau. Gehoorschade kan optreden vanaf een geluidsniveau van 75 dB(A) bij blootstelling gedurende 8 uren.
Bij een geluidsniveau van 100 dB(A) treedt gehoorschade op bij een blootstelling vanaf 1 minuut.
De pijngrens begint bij 120 dB(A).

De huidige wetgeving hanteert foutieve criteria voor bescherming tegen lawaai op het werk: vanaf 80 dB(A) moet er actie genomen worden door de werkgever. De absolute bovengrens is 87 dB(A). Op recreatief vlak hanteert de nieuwe wetgeving maxima van 85 dB(A) voor fuiven en jeugdhuizen met de verplichting dat er oordopjes ter beschikking gesteld moeten worden. Voor concertzalen en festivals wordt een maximum van 95 – 100 dB(A) opgelegd. Als je weet dat bij 100 dB(A) gehoorschade optreedt bij een blootstelling langer dan 1 minuut dan is het duidelijk dat wetgeving geen bescherming biedt tegen gehoorschade.

Wat is geluid? Geluid zijn trillingen van luchtmoleculen. Een mens kan geluiden horen tussen 20 en 20.000 Hertz. Hoe hoger de toon van het geluid, hoe hoger de frequentie van het geluid en hoe groter de kans op gehoorschade.
Aan de hand van een aantal voorbeelden van geluiden met hoge en lage toon ondervinden we zelf dat de hogere tonen pijnlijker klinken in de oren.

De risico's die verbonden zijn aan gehoorschade kunnen zowel medisch zijn – bijvoorbeeld verminderd gehoor – als op sociaal vlak of op vlak van levenskwaliteit zijn – bijvoorbeeld depressie door aanhoudend oorsuizen.

Hoe werken onze oren en waarom zijn ze gevoelig? Na een korte en bondige uitleg over hoe onze oren werken (zie het artikel Oor op wikipedia) blijkt dat gehoorschade optreedt in het slakkenhuis. Bij schade raken de haarcellen van het slakkenhuis overbelast, scheuren of breken. In extreme gevallen kan het slakkenhuis zelfs breken.

Er zijn verschillende methodes om gehoorschade te meten. De oudere methodes zijn niet zo nauwkeurig. De nieuwere methode OAE (oto-akoestische emissie) biedt een betere en nauwkeuriger manier om gehoorschade te meten.

Bescherming van de oren bij hoge geluidsniveaus kan gebeuren met behulp van oordopjes. Er zijn verschillende types oordoppen met elk hun toepassing, beschermingsniveau en kostprijs. De types oordopjes gaan van oordopjes voor eenmalig gebruik over herbruikbare oordoppen tot de duurdere op maat gemaakte oordopjes. Het komt er op aan de juiste bescherming te kiezen afhankelijk van de situatie.

Na de voordracht van Karolien Mulders werden vragen uit het publiek beantwoord:
• Wat is de demping als je schuimpjes oordoppen gebruikt?
Schuimpjes zijn goed voor een bescherming van korte duur. Het is zeer belangrijk dat ze op de juiste manier in het oor geplaatst worden: oor naar achteren trekken, schuimpje goed kneden, schuimpje in oor plaatsen en even vasthouden. Ze bieden een demping van 25 dB(A).
• Mijn man werkt met luide machines in een werkplaats en heeft daardoor al gehoorschade opgelopen. Heeft het nog zin om zijn oren te beschermen?
Ja, zeker! Bescherming is noodzakelijk om te vermijden dat er nog meer gehoorschade optreedt. De beste oplossing in dit geval is oordoppen op maat.
• Waaraan merk je dat je gehoorschade opgelopen hebt?
In de 1e fase heb je het moeilijk om gesprekken in een drukke situatie te verstaan. In de 2e fase krijg je het moeilijk om iemand in een gesprek met 1 persoon te verstaan. In de 3e fase treedt algemene vermindering van het gehoor op.
• Hoe lang mag je oordopjes gebruiken?
Schuimpjes zijn voor eenmalig gebruik. Siliconen kunnen tot 6 maanden lang gebruikt worden.

Karolien Mulders gaf ons tijdens de voordracht de volgende praktische tips mee om gehoorschade te vermijden:
1. Niet te dicht bij de luidsprekers gaan staan op bijvoorbeeld een fuif of discotheek.
2. Beperk de duur van blootstelling aan hoge geluidsniveaus. Zoek om de 45 minuten een rustiger plaats op.
3. Het is beter om een koptelefoon te gebruiken die over de oren gezet wordt dan in-ear-koptelefoon omdat die verder van de trommelvliezen zit.
4. Lawaai in combinatie met andere factoren – zoals bijvoorbeeld alcohol of aspirine – geeft een versterkend effect waardoor de kans op gehoorschade groter is.
5. Zet je iPod of MP3-speler niet te luid – niet luider dan ongeveer op 60% van het maximum volume.
6. Raadpleeg een neus keel en oren arts als oorsuizen langer dan een dag duurt.
7. De ene oordop is de andere niet. Gebruik het juiste type oordop op het juiste moment.

Pauze: gehoorschadepreventie door de provincie Oost-Vlaanderen

Martine Colpaert van de Provincie Oost-Vlaanderen kwam ons de gehoorschadepreventie acties voorstellen.
Speciaal toegespitst op scholen zijn er zijn 2 types uitleenkoffers ontwikkeld. Eén voor het basisonderwijs “Harry Haarcel Haat Herrie” en één voor het secundair onderwijs “Amaai, mijn (h)oren” (zie “Doekoffer Amai, mijn (H)oren” op de website van de Provincie Oost-Vlaanderen). Het doel is om de jongeren te sensibiliseren om hun oren te beschermen. De gevolgen van gehoorschade treden soms pas op langere termijn op. Daarom is het van belang om de jongeren bewust te maken van de gevaren en gevolgen van gehoorschade.
Ook biedt de provincie een brochure “Amai, mijn (h)oren - leidraad voor ouders“ zodat ook de ouders gesensibiliseerd worden. Elk van de aanwezigen heeft deze brochure van de provincie ontvangen.

Tijdens de pauze konden we hierover nog verder praten aan de stand van de Provincie Oost-Vlaanderen en genieten van een gratis drankje aangeboden door de ouderraad College O.-L.-V.-ten-Doorn.

Even het geluid van mijn i-pod testen op een dummy:
hoeveel dB(A) krijgt diens oor te verduren?

Muziek

Na de pauze was het de beurt aan Deven en Bob van Jerusalem Syndrome. Ze gingen van start met een akoestisch versie van het nummer “Go” dat zorgde voor een aangename en volledig veilige ervaring voor onze oren.

In hun getuigenis vertelden ze ons dat ze als muzikant te maken krijgen met de problematiek van gehoorschade. Vooral tijdens de repetities kan het er nogal (veel te) luid aan toe gaan. In het begin gingen ze aan de slag zonder bescherming van oren. Maar al snel zagen ze de nood van oordopjes in - het is als muzikant heel belangrijk om goed te horen. Eerst werd er gebruik gemaakt van wegwerp oordopjes. Omdat die niet zo goed waren – bescherming niet goed en de demping was fout waardoor ze hun eigen muziek niet goed hoorden – is de volledige band overgeschakeld naar op maat gemaakte oordopjes. Voor ons is het een investering om onze passie, muziek, te kunnen blijven ervaren. En omdat die bijna niet zichtbaar zijn, stoort het ook op dat vlak niet om ze te dragen.

Een extra reden voor de aandacht aan gehoorschade is dat ze van zeer dichtbij meegemaakt hebben wat het is om gehoorschade te hebben. Een vriend die tijdens een concert gehoorschade opliep en daarna niet meer naar optredens kon gaan zette aan tot nadenken. Ook als je geconfronteerd wordt met je eigen moeder die slechthorend is, besef je maar al te goed wat de gevolgen van gehoorschade kunnen zijn.

Het tweede nummer “Juliet” waarvan ze een akoestische versie brachten wordt normaal gezien stevig gespeeld tijdens een optreden. Maar voor de gelegenheid hebben ze dit gebracht met respect voor onze oren.

Na dit nummer beëindigt Bob hun getuigenis met de volgende wijze raad: steek vooral uw oordopjes in.
Wil je nog meegenieten van de muziek van Jerusalem Syndrome ga dan eens kijken op hun pagina bij Sonicangel of bezoek hun facebook pagina “Jerusalem Syndrome”.

Bedanking

Dankwoord door Steven Lepoutre, voorzitter ouderraad O.-L.-V.-ten-Doorn,

en een flesje voor Saar (VCOV nationaal) en eentje voor Martine Colpaert (Provincie Oost-Vlaanderen)

Quotes uit het grote VCOV-boek van de Oost-Vlaamse Federatie:

• "Een heel, interessante boeiende avond"
• "De moeite waard, op een fijne manier gebracht"
• "Een zeer mooie voorstelling, met een verrassend en ontspannend einde"
• "Een boeiende avond, aangenaam gebracht, dank aan VCOV, dank aan Mevr. Mulders"
• "een prachtig optreden voor een geslaagde avond, een mooie afsluiter, met enkele handige tips voor de jeugd en hun ouders"

Tot slot: De VCOV sensibiliseert al langer ter voorkoming van gehoorschade bij jongeren. Wil je het verslag van enkele infoavonden uit het verleden (met Prof. Vink) nog eens bekijken, klik dan hier of hier.

Algemene organisatie: Ann Desoete (stuurgroep VCOV - Federatie Oost-Vlaanderen, ouderraad O.-L.-V.-ten-Doorn)
Verslaggeving: Peter Stofferis (stuurgroep VCOV - Federatie Oost-Vlaanderen)
Fotografie: Dirk Dooms (ouderraad O.-L.-V.-ten-Doorn)

Samenstelling en eindredactie van deze pagina werd verzorgd door Luc Bauwens (stuurgroep VCOV - Federatie Oost-Vlaanderen).
Reacties? Mail hem, klik daarvoor hier.

------------------------------------

Verslagen van andere info- en vormingsactiviteiten dit schooljaar: